Radioterapia

Radioterapia jest skuteczną metoda leczenia, w której wykorzystuje się promienie jonizujące do niszczenia jak największej liczby komórek zmienionych nowotworowo.

Możliwe skutki uboczne radioterapii to złe samopoczucie, senność, obniżenie nastroju, brak apetytu oraz zmęczenie i stres spowodowany chorobą i zabiegami. Bezpośrednim wynikiem działania promieniowania jonizującego mogą być różne zmiany skórne, które ze względu na czas ich ujawnienia w stosunku do czasu napromieniania dzieli się na odczyny popromienne wczesne i późne. Od 2-3 tygodnia radioterapii może pojawić się rumień i złuszczanie naskórka na sucho, następnie złuszczanie naskórka na mokro, niekiedy pojawia się wysięk. Każdy pacjent reaguje inaczej na radioterapię. Może on nie doświadczyć żadnych skutków ubocznych, ale też mogą one być bardzo dotkliwe.

Działania profilaktyczne oraz leczenie odczynu popromiennego powinno rozpocząć się w trakcie napromieniania i być kontynuowane przez wiele miesięcy po jego zakończeniu. Brak pielęgnacji napromienianej skóry może prowadzić do nasilenia zmian popromiennych i przedłużać proces gojenia a w skrajnych przypadkach doprowadzić do powstania owrzodzeń, blizn a nawet martwicy.

Większy odczyn popromienny może wystąpić też w miejscach gdzie stykają się dwie powierzchnie skóry (krocze, pachy i pierś) i tam gdzie naskórek jest cienki (krocze, twarz, pacha). W czasie leczenia promieniami jonizującymi chory poddany radioterapii powinien przestrzegać następujących wskazówek: miejsca napromieniania traktować delikatnie, nie dopuszczać do uszkodzeń skóry (nie drapać, nie trzeć), nosić przewiewną, luźną, bawełnianą lub jedwabną bieliznę. W czasie leczenia nie myć okolicy napromienianej kosmetykami pachnącymi albo kolorowymi, nie zmywać, nie ścierać, ani nie poprawiać miejsc wyznaczonych do napromienienia. Na skórę napromienianą nie wolno stosować plastrów rozgrzewających, worków z lodem, nie należy opalać się w trakcie leczenia i przez rok po zakończeniu terapii.

Aby ułatwić skórze odnowę i przyspieszyć procesy naprawcze, niezwykle ważną jest jej staranna pielęgnacja, najlepiej przy użyciu kosmetyków opracowanych specjalnie dla skóry poddanej radioterapii. Takim kremem posiadającym właściwości nawilżające, natłuszczające, ochronne i łagodzące odczyn popromienny jest krem kojąco-łagodzący RadioProtect. Zawiera m.in.: pantenol, olej z oliwek, naturalne bioflawonoidy, resweratrol, skwalen, glicerynę.

W badaniu klinicznym przeprowadzonym w Klinice Radioterapii Centrum Onkologii w Bydgoszczy w 2015 roku z udziałem 152 pacjentów leczonych radioterapią i stosujących krem RadioProtect, u 53,3% nie wystąpił wczesny odczyn popromienny skóry; u 39,5% pacjentów odnotowano odczyn popromienny pierwszego stopnia; u 7,2% wszystkich osób objętych badaniem odnotowano odczyn popromienny skóry drugiego stopnia. Odczynów trzeciego i czwartego stopnia nie zarejestrowano.

Tab.1 Wskaźnik procentowy dla wczesnego skórnego odczynu poprominnego

Stopień wczesnego skórnego odczynu popromiennego	N*	%**
0°	81	53,3
1°	60	39,5
2°	11	7,2
3°	0	0
4°	0	0

*liczba osób, **wskaźnik procentowy

Jak ilustruje powyższa tabela u 81 chorych nie wystąpił wczesny skórny odczyn popromienny, u 60 pacjentów odnotowano wczesny skórny odczyn popromienny 1°, a u 11 pacjentów odczyn 2°. Nie zarejestrowano odczynów 3° i 4°.

Tab.2 Analiza wyników stopni wczesnego skórnego odczynu poprominnego względem obszaru ciała, który został objęty leczeniem promieniami jonizującymi przedstawiono w poniższej tabeli.

Obszar ciała objęty leczeniem	Liczba osób z wczesnym skórnym odczynem popromiennym	Liczba osób z wczesnym skórnym odczynem poprominnym od 1°  do 4°  N*/%**
0°	1°	2°	3°	4°
głowa i szyja	11	23	6	0	0	29/72%
klatka piersiowa	40	19	2	0	0	21/30,4%
jama brzuszna	29	18	3	0	0	21/42%
kończyna	1	0	0	0	0	0/0

*liczba osób, **wskaźnik procentowy

Więcej informacji w artykułach:

• Artykuł opublikowany w nr 2/2014 Opieka Onkologiczna (pdf, 218 kB)

• Artykuł opublikowany w nr 2/2015 Opieka Onkologiczna (pdf, 85 kB)