badania i publikacje

Otyłość

Czym jest otyłość?

Otyłość to złożona choroba przewlekła. Prowadzi do licznych, poważnych komplikacji zdrowotnych i negatywnie wpływa na cały organizm oraz psychikę człowieka. Choć towarzyszyła człowiekowi od zarania dziejów, w czasach ciągłego niedoboru pożywienia będąc synonimem statusu społecznego, zamożności i piękna, dziś uznaje się ją za przewlekłe schorzenie i poważny problem społeczny. Badania epidemiologiczne wskazują na znaczący wzrost otyłości w kolejnych pokoleniach. Ze względu na jego rozpowszechnienie, schorzenie to określa się mianem problemu cywilizacyjnego.

Otyłość charakteryzuje się nadmiernym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej, które znacznie przekracza fizjologiczne potrzeby oraz zdolności adaptacyjne organizmu. O otyłości mówimy, kiedy tkanka tłuszczowa osiąga wartość powyżej 15% masy ciała dorosłego mężczyzny i ponad 25% masy ciała dorosłej kobiety. Określamy ją za pomocą i wskaźnika masy ciała (BMI) równym lub powyżej 30 kg/m2. Jej konsekwencją jest pogorszenie jakości życia, niepełnosprawność i zwiększone ryzyko przedwczesnego zgonu.

Rodzaje otyłości

Można wyróżnić otyłość prostą (samoistną, pokarmową), która jest spowodowana nadmierną podażą pokarmów w stosunku do wydatku energetycznego, oraz otyłość wtórną, która może występować w przebiegu wielu chorób.

Przyczyny otyłości pierwotnej

Uważa się, że rozwój otyłości pierwotnej jest wynikiem współdziałania podłoża genetycznego oraz czynników środowiskowych. Mają na nią wpływ:

  • predyspozycje genetyczne (brak genów odpowiedzialnych za prawidłową przemianę materii) – szacuje się, że są one przyczyną otyłości u ok. 40% osób;
  • nieodpowiednia dieta– szybkie spożywanie pokarmów, spożywanie zbyt dużej ilości produktów wysokokalorycznych, wysokoprzetworzonych i zawierających duże ilości tłuszczów zwierzęcych oraz węglowodanów, niewłaściwa kultura jedzenia, spożywanie używek, takich jak alkohol;
  • brak aktywności fizycznej;
  • czynniki psychologiczne – sytuacje stresowe sprzyjają jedzeniu dużej ilości pokarmów, gdyż staje się to sposobem na tzw. „odreagowanie” napięcia; w innych przypadkach jedzenie może być spowodowane stanami depresyjnymi lub być jednym ze sposobów na zabicie czasu;
  • niekorzystne wzorce zachowania w rodzinie dotyczące stylu życia: spożywania posiłków, ruchu fizycznego, robienia zakupów, gotowania.

Przyczyny otyłości wtórnej

Istnieje szereg chorób, które objawiają się m.in. otyłością wtórną. Można do nich zaliczyć:

  • niedoczynność tarczycy;
  • zespół Turnera;
  • zespół Cushinga;
  • zespół wielotorbielowatych (policystycznych) jajników;
  • niedoczynność przysadki;
  • organiczne uszkodzenie podwzgórza;
  • dziedziczne choroby i zespoły przebiegające z otyłością, np. osteodystrofia Albrighta, rodzinna miejscowa lipodystrofia Dunningana i zespół Pradera-Williego, zespół Bardeta-Biedla oraz zespół Cohena.

Wpływ otyłości na zdrowie człowieka

Otyłość ma negatywny wpływ na funkcjonowanie całego organizmu człowieka, może przyczynić się do uszkodzenia lub chorób wielu narządów.

Skutki otyłości są szczególnie odczuwane przez układ kostno-stawowy, gdyż pod wpływem zbyt dużego ciężaru następują w jego obrębie degeneracja i zwyrodnienie. Otyłość zwiększa również ryzyko zapaleń stawów i kości oraz ryzyko złamań i zwichnięć.

Otyłość znacząco podnosi ryzyko powstania chorób sercowo-naczyniowych. Odkładanie się tłuszczu, głównie frakcji LDL cholesterolu w ścianach naczyniach krwionośnych i pojawienie się blaszek miażdżycowych, prowadzą do trudności w przepływie krwi. Niewydolność serca, charakterystyczna dla osób otyłych, skutkuje zaburzeniami w oddychaniu, co w następstwie może spowodować niedotlenienie mózgu, a w konsekwencji zgon. Otyłość przyczynia się też do wystąpienia nadciśnienia tętniczego, cukrzycy typu 2, bezdechu sennego. Problemem ludzi otyłych są także żylaki kończyn dolnych oraz wzrost zagrożenia zachorowania na takie schorzenia, jak: udar mózgu, nowotwory, bezpłodność, kamica pęcherzyka żółciowego. Otyłość obniża również samopoczucie i negatywnie wpływa na samoocenę.

Leczenie niefarmakologiczne otyłości

Otyłość jest interdyscyplinarnym problemem, a jej przyczyny i skutki mogą dotknąć różnych sfer funkcjonowania człowieka. Dlatego proces leczenia powinien uwzględniać wielostronne działania i angażować takich specjalistów jak: dietetyk, rehabilitant, psycholog i lekarz.

Podstawową metodą leczenia otyłości jest dieta. Ilość kalorii dostarczanych w pokarmach powinna zostać zmniejszona o 500-1000 kcal na dobę. Szybkość redukcji masy nie powinna być większa niż 0,5-1 kg na tydzień i o 10% wartości wyjściowej w ciągu 6 miesięcy. W diecie należy ograniczyć ilość spożywanych tłuszczów, uzupełnić ją warzywami, owocami i pokarmami zawierającymi błonnik oraz regularnie spożywać posiłki.

Niezastąpioną metodą walki z otyłością i jej leczenia jest wysiłek fizyczny. Wskazany jest tu wysiłek aerobowy (co najmniej 30 minut dziennie). Podczas wysiłku fizycznego należy pamiętać o odciążaniu stawów. Wpływ wysiłku fizycznego na organizm człowieka otyłego jest wielopoziomowy – zwiększa zużycie energii i wydolność fizyczną, pomaga także utrzymać lub zwiększyć masę mięśniową podczas stosowania diety ubogokalorycznej, zapobiega zjawisku odbicia (efekt jo-jo), a także poprzez zwiększenie wydzielania beta-endorfin poprawia nastrój, łagodząc stres.

W leczeniu otyłości niezwykle pomocna jest również psychoterapia. Pomaga zwiększyć samoświadomość pacjenta, przeanalizować jego zachowania żywieniowe oraz aktywność fizyczną i je zmodyfikować.

Rolą psychoterapii jest wspieranie procesu leczenia otyłości poprzez stymulowanie pozytywnych zmian w stylu życia oraz nabywanie nowych, adaptacyjnych umiejętności radzenia sobie ze stresem i zaburzeniami towarzyszącymi otyłości (np. kompulsywnego objadania się).

Psychoterapia otyłości zwykle jest realizowana w jednym z poniższych nurtów: poznawczo – behawioralnym, systemowym, psychodynamicznym.

Mechanizmy odczuwania głodu i sytości

Ponieważ podstawową niefarmakologiczną metodą leczenia otyłości jest dieta i kształtowanie pożądanych nawyków żywieniowych, wydaje się ważne zrozumienie mechanizmów, które regulują odczuwanie głodu przez człowieka.

Głód jest wyzwalany poprzez:

  • Sygnały ze środowiska – zapach i widok pożywienia;
  • Sygnały z wewnątrz układu trawiennego – skurcze żołądka, wzrost poziomu hormonu głodu w żołądku – greliny;
  • Wydzielanie cholecystokininy i glukagono podobnego peptydu-1 – hormonów sytości działających w obrębie układu pokarmowego oraz ośrodkowego układu nerwowego;
  • Sygnały metaboliczne – spadek poziomu cukru we krwi.

Znaczenie błonnika w utrzymaniu zdrowia i leczeniu otyłości

W poprzednich wiekach dieta człowieka była oparta o rośliny bogate w błonnik. W czasach współczesnych w krajach rozwiniętych przeciętna dieta człowieka zawiera około 13g błonnika na dzień. Są to wielkości zdecydowanie za małe. Określa się, że zdrowa dieta powinna dziennie dostarczać organizmowi 25g błonnika w przypadku kobiet i 38g w przypadku mężczyzn. Błonnik odgrywa ogromną rolę w zapobieganiu wielu chronicznym chorobom oraz jest ściśle związany z utrzymaniem prawidłowej wagi ciała. Błonnik jest środkiem wypełniającym. Lepkość błonnika stanowi o większości korzyści klinicznych, wynikających z jego spożywania. Im większa jego lepkość, tym bardziej efektywny jego wpływ na redukcję odpowiedzi glikemicznej na pożywienie. Indeks glikemiczny (IG) to wskaźnik, który informuje o tym, jak gwałtownie po spożyciu danego produktu spożywczego wzrasta poziom glukozy we krwi. Im wyższa wartość indeksu glikemicznego danej żywności, tym wyższy poziom glukozy we krwi po jej zjedzeniu. Produkty klasyfikuje się jako te o niskim indeksie glikemicznym (IG ≤55), średnim (IG =56-69) oraz wysokim (IG ≥70). Indeks glikemiczny pożywienia wpływa na efektywność odchudzania. Niski IG oznacza, że cukry dłużej otrzymują się we krwi i nie dopuszczają do powstania uczucia głodu. Dieta oparta o produkty z niskim indeksem glikemicznym, a więc bogata w błonnik, nie tylko zapobiega otyłości, lecz także ułatwia zrzucenie zbędnych kilogramów.

Fizjologiczne korzyści z zażywania Obesimed® Forte

Obesimed® Forte to wyrób medyczny stworzony z myślą o osobach dążących do osiągnięcia znacznej utraty wagi. Zmniejsza apetyt i zapobiega przejadaniu się, tworząc uczucie sytości. Korzyści fizjologiczne płynące ze stosowania Obesimed® Forte wynikają z jego składu opartego na nieskrobiowych polisacharydach o bardzo wysokiej zdolności zatrzymywania wody. Omtec19® i Omtec20® to opatentowane kompleksy rozpuszczalnych włókien roślinnych, które rozszerzają się po spożyciu, gdy wchodzą w interakcje z płynem.

Dzięki tym składnikom po połknięciu kapsułki Obesimed® Forte absorbują duże ilości wody, tworząc w żołądku masę żelową i powodując uczucie sytości jeszcze przed posiłkiem. Obesimed® Forte zwiększa lepkość pożywienia po posiłku. Dzięki temu znacznie spowalnia szybkość, z jaką pożywienie jest trawione i absorbowane. To prowadzi do wtórnych korzystnych efektów z jego stosowania, takich jak przedłużenie poczucia sytości po posiłku i normalizacja poziomu glukozy we krwi i wydzielania insuliny po spożyciu pokarmu. Dodatkowo w okrężnicy Obesimed® Forte działa jako prebiotyk, stymuluje produkcję bifidobakterii, hamuje wzrost niepożądanych drobnoustrojów i obniża pH kału. Obesimed® Forte przyczynia się także do obniżenia poziomu cholesterolu w krwioobiegu.

Dla kogo został opracowany Obesimed® Forte?

Obesimed® Forte powstał z myślą o osobach, które:

  • Mają nadwagę 10 kilogramów lub więcej lub BMI 28+ i chcą osiągnąć zdrowy i trwały spadek masy ciała;
  • Chcą ograniczyć apetyt i zmniejszyć spożycie dodatkowych kalorii;
  • Dążą do eliminacji napadów głodu pomiędzy posiłkami;
  • Chcą regulować poziom glukozy we krwi po posiłku;
  • Chcą obniżyć poziom cholesterolu we krwi.

Najlepsze rezultaty daje stosowanie Obesimed® Forte w połączeniu ze zdrową, zrównoważoną dietą.